စတုတၳေျမာက ္သတင္းသမား ဖမ္းဆီီးမႈ အဆိုးဆံုး

သတင္းသမား ဖမ္းဆီးခံရမႈ အဆိုးဆံုးစာရင္းထဲ ျမန္မာ စတုတၳေျမာက္
By ဦးသားၫြန္႔ဦး

ဗုဒၶဟူး, 08 ဒီဇင္ဘာ 2010

နယူးေယာက္အေျခစိုက္ CPJ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ ဒီကေန႕ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ကမၻာတလႊား ႏိုင္ငံေတြမွာ သတင္းေထာက္ေတြ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရမႈ ပိုမ်ားလာသလို သတင္းေထာက္ေတြ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ အထဲမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆိုးဆံုးစာရင္း နံပါတ္ ၄ ေျမာက္မွာ ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ျပည္ပသတင္းဌာနေတြအတြက္ သတင္းယူေပးေနသူေတြသာ မကဘဲ ျပည္တြင္း သတင္းဂ်ာနယ္ေတြမွာ သတင္းယူေနသူေတြပါ ေထာင္က် တန္းက် အႏၲရာယ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ကိုသားၫြန္႕ဦးက စံုစမ္းေမးျမန္းၿပီး တင္ျပေပးထားပါတယ္။

CPJ ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲ သတင္းသမားေတြ အက်ဥ္းခ် ဖမ္းဆီးခံရမႈ အဆိုးဆံုး ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၈ ႏိုင္ငံထဲမွာေတာ့ အီရန္နဲ႕ တ႐ုတ္ၿပီးရင္ ျမန္မာက ၄ ႏိုင္ငံေျမာက္ အဆိုးဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈ သတင္းေတြကို လုိက္လံသတင္းယူ ေဖာ္ျပဖို႔ ႀကိဳးစားၾကသူေတြကို ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

CJP အဖဲြ႕ရဲ႕ အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံ ေဘာ့ဘ္ ဒီးယက္ဇ္ (Bob Dietz) က သူတို႔စာရင္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း သတင္းေထာက္ ၁၃ ဦးဟာ လက္ရိွ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံထားရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံ အေျခအေနက အရင္ႏွစ္ေတြကလုိပဲ မေျပာင္းလဲပါဘူး။ မၾကာခင္က လုပ္ခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ေတာ့ ေျပာင္းလဲလာလိမ့္မယ္ မေမွ်ာ္လင့္ပါဘူး။ အစိုးရ အာဏာပုိင္ေတြ အေနနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြအေပၚ ဆန္႔က်င္တာမ်ဳိးေတြ ပုိၿပီးေတာ့ ရွိလာမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းကေန ျပည္ပ သတင္းဌာနေတြအတြက္ သတင္းေရးသား ေပးေနသူေတြဟာ ပိုၿပီး အႏၲရာယ္ဆိုးေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ရတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ ေထာင္ခ်ခံရသူ အမ်ားစုက သူတို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္ေတြအတြက္ သတင္းေရးသားသူေတြမွာလည္း ၿခိမ္းေျခာက္ခံရတာမ်ဳိးေတြ အျပင္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ ခံရတာမ်ဳိးေတြ ရိွတယ္လို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က သတင္းသမား ကိုျမင့္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“သတင္းသမားေတြက အၿမဲတမ္း ကုိယ္သတင္းယူတဲ့ ေနရာမွာလည္း သူမ်ားႏုိင္ငံလုိ ယူခြင့္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ဳိး၊ Right မ်ဳိး ျမန္မာျပည္မွာ အခုခ်ိန္ထိကို မရွိေသးဘူးဗ်။ အစိုးရဌာနတုိ႔ ဘာတို႔ဆုိ က်ေနာ္တုိ႔က ေအာက္တဆင့္ကေန သူတုိ႔ကုိ၊ တန္းတူဆက္ဆံလို႔ မရဘူးေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တုိ႔က ေအာက္က်ဳိ႕ရတဲ့ သေဘာမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္။ ဒါ သူမ်ားႏုိင္ငံေတြ သြားတဲ့အခါက်ရင္ အဲဒီဟာမ်ဳိးနဲ႔ အမ်ားႀကီး ကြာတယ္ဆုိတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါက ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ေတြ အတြက္ပါ။

“တခါ ျပည္ပ သတင္းဌာနေတြအတြက္ လုပ္ေပးေနတဲ့သူ၊ ဒါလည္း မီဒီယာပဲေလ၊ ျပည္ပ သတင္းဌာနကို အစုိးရက တရားမ၀င္ဘူး ဆုိလို႔သာ ဒါ တရားမ၀င္ အႏၲရာယ္ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါကေတာ့ အခ်ိန္မေရြး သိရင္၊ ဘယ္အခ်ိန္သိသိ၊ သိတဲ့အခ်ိန္မွာ ခ်က္ခ်င္း ဖမ္းဆီးၿပီး ေထာင္ခ်၊ အဲဒီလို ေထာင္ခ်ခံရတဲ့၊ အခုလက္ရွိ ေထာင္ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ သူေတြလည္း ရွိတာပဲ။ အဲဒီလုိ လူမ်ဳိးကေတာ့ ပိုၿပီး အႏၲရာယ္ရွိတယ္။ သူတို႔က ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ဓာတ္ပုံ႐ုိက္တာပဲျဖစ္ေစ၊ သတင္းယူတာပဲျဖစ္ေစ၊ ေမးတာပဲျဖစ္ေစ၊ ဗြီဒီယို႐ုိက္ရင္ေတာ့ ပိုဆိုးတာေပါ့ဗ်ာ၊ ဗြီဒီယိုဆုိရင္ ပိုၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ မ်က္စိစူးေတာ့ အၿမဲတမ္း အဲဒီလူေတြ အတြက္လည္း အႏၲရာယ္က ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ရွိေနတာပါ။”

လက္ရွိ ျပည္တြင္း သတင္းဂ်ာနယ္ေတြမွာ လုပ္ေနတဲ့သူေတြ အတြက္ကေရာ ဘယ္ေလာက္အထိ အႏၲရာယ္ႀကီးလဲ၊ ေထာင္က် တန္းက် ခံရတဲ့ အေျခအေနထိပါ။

“အဲဒီမွာဆုိရင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ တခုကိုေတာင္ ေျပာလို႔ရတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္တုိင္းမ္က သတင္းေထာက္ တေယာက္ေပါ့ဗ်ာ၊ သဃၤန္းကၽြန္း လူသတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ သတင္းယူတယ္။ ေနာက္ ရဲကေျပာတဲ့ဟာကိုပဲ အျပည့္အစုံ ေရးရသလား ဆုိၿပီးေတာ့ ေခၚၿပီးႀကိမ္းတယ္၊ ရန္ကုန္တုိင္း ရဲ႐ုံးက။ အဲဒီလိုႀကိမ္းတဲ့ကိစၥက ျပည္ပ၀က္ဘ္ဆုိက္မွာ တက္လို႔ဆုိၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆုံး သူ႔ကုိ ဖမ္းဆီးတဲ့အထိ ျဖစ္လာတယ္။ သူ အခ်ဳပ္ထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာ ေနလုိက္ရတယ္ဗ်။ သီတင္း ၂ ပတ္၊ ၃ ပတ္ေလာက္ေတာင္ ေနလိုက္ရတယ္။

“အဲဒါမ်ဳိးက သူ ျပည္ပအတြက္ လုပ္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ သုိ႔ေပမဲ့ ျပည္ပ ၀က္ဘ္ဆုိက္မွာ ထြက္တာနဲ႔၊ ဘယ္ကထြက္တယ္ ဆိုတာလည္း ဘယ္သူမွ သက္ေသမျပႏုိင္ဘဲနဲ႔ သူ႔ကို ဖမ္းတာပဲ။ အဲဒါမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္။ သူလုပ္တာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ျပည္ပ ၀က္ဘ္ဆုိက္အတြက္ သူလုပ္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ကို အဖမ္းခံရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။”

ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္မ်ား ကလပ္တို႔ ဘာတို႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရွိပါတယ္။ ရွိေတာ့ တခ်ဳိ႕ သတင္းေထာက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ဘာေတြကေရာ အခုလို အေရးယူခံရတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြ အတြက္ တစုံတရာ လုပ္ေပးႏုိင္တာမ်ဳိးေရာ ရွိလား၊ လုပ္ေပးေရာ လုပ္ေပးႏုိင္ရဲ႕လားခင္ဗ်။

“အခုခ်ိန္ထိ သိရသေလာက္ကေတာ့ အဲဒီလို အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ လုပ္ေပးတဲ့ဟာမ်ဳိး မရွိဘူးဗ်။ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ေတြဆုိ စာနယ္ဇင္း အဖြဲ႕၀င္ တခ်ဳိ႕တေလေတာ့ ျဖစ္ၾကတာေပါ့၊ အမ်ားစုက မျဖစ္ၾကဘူး။ အဲဒီလို စာနယ္ဇင္း အဖြဲ႕၀င္ မျဖစ္ရင္ က်န္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းဆုိတာ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ တရားမ၀င္ဘူးေလ။ သူ႔ဂ်ာနယ္တုိက္ရဲ႕ ပုိင္ရွင္ကသာ သူ႔တုိက္ကလူအတြက္ သူက သြားၿပီးေတာ့ ေျပာဆုိ လုပ္ေဆာင္ေပးတာ၊ အဲဒါမ်ဳိးပဲ ရွိတယ္။ အဖြဲ႕အစည္း အေနနဲ႔ေတာ့ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းကမွ ေလာေလာဆယ္ အေျခအေနမွာ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ လုပ္ေပးတာ မရွိဘူးဗ်။”

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အထိန္းခ်ဳပ္ဆံုး၊ သတင္းသမားေတြကို အႏၲရာယ္ အေပးဆံုး ႏိုင္ငံတခု အျဖစ္နဲ႕ ႏွစ္အတန္ၾကာ ကတည္းက သတင္းမီဒီယာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ေရးသား ေဖာ္ျပခံရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္္တဲ့ သတင္းေရးသား ေဖာ္ျပမႈေတြမွာ အမွားအယြင္း မခံပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္လည္း ျပည္တြင္းမွာ သတင္းဂ်ာနယ္ေတြ ေနာက္ပိုင္း အေတာ္မ်ားမ်ား ထုတ္ေ၀ေရးသားခြင့္ေတြ ရတယ္ဆုိေပမဲ့ မၾကာခဏဆိုသလို ယာယီထုတ္ေ၀ခြင့္ ပိတ္ခံရတာ၊ သတင္းေထာက္ေတြ၊ အယ္ဒီတာေတြကို စာေပစိစစ္ေရးက ေခၚယူသတိေပး ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ဳိးေတြ ရိွေနပါတယ္။

Find this article at:
http://www.voanews.com/burmese/news/myanmar-journalists-cpj-report-111526619.html



Source Audio from http://www.rfa.oeg/burmese