ဒီမုိကေရစီ မရွိေသးတဲ့ အာရပ္

(Standford) တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ Larry Diamond

Source Photo from http://www.google.com/images

ဒီမုိကေရစီ မရွိေသးတဲ့ အာရပ္

By ဦးေအာင္ခင္ & ညိဳညိဳလြင္
ေသာၾကာ, 04 မတ္ 2011

ျပည္သူ႔အံုႂကြမႈေၾကာင့္ တလအတြင္း တူနီးရွား (Tunisia) သမၼတတိုင္းျပည္က ထြက္ေျပးရၿပီး (၁၈) ရက္အတြင္း အီဂ်စ္သမၼတရာထူးက ဆင္းေပးလိုက္ရပါတယ္။ အျခားအာရပ္ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ျပည္သူ႔ဆႏၵျပပြဲေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတာမို႔ အာရပ္ေလာကမွာ မရွိေသးတဲ့ ဒီမုိကေရစီ အရုဏ္တက္ခ်ိန္ ေရာက္လာမလားလို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာေတြ ရွိလာပါတယ္။ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီသမားေတြကလည္း ေစာင့္ၿကည့္ေနၾကပါတယ္။ အာရပ္ေလာကမွာ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီမိုကေရစီမရွိေသးတာလဲဆုိတာကို စတန္ဖို႔ဒ္ (Standford) တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ Larry Diamond က မႏွစ္ကထုတ္တဲ့ ဒီမုိကေရစီဂ်ာနယ္မွာ ဆန္းစစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။

ဘာသာေရး (သို႔) ယဥ္ေက်းမႈေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီဆိတ္သုဥ္းတာလို႔ ယူဆတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အျခား မြတ္စလင္ႏိုင္ငံေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိၾကၿပီး အာရပ္ေလာကမွာသာ ကင္းမဲ့ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Lebanon ႏိုင္ငံတခုတည္းသာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္းစစ္မတိုင္မီမွာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြၾကားက အီရတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ စြန္႔စားၿပီး မဲဆႏၵေပးခဲ့တာေတြ နဲ႔ အသက္အႏၱရာယ္ ဂရုမစိုက္ဘဲ အခုလို ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပတာေတြကိုၾကည့္ရင္ အာရပ္ျပည္သူေတြဟာ လြတ္လပ္မႈကိုလိုခ်င္တာ သိသာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အာရပ္ (၅) ႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၃ နဲ႔ ၂၀၀၆ က စစ္တမ္းေကာက္တဲ့အခါမွာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက အစိုးရအေပၚ ၾသဇာေညာင္းေနတာကို ျမင္တယ္လိုပ အေမးခံရသူ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္းက ေျဖၾကားေၾကာင္း သိရပါတယ္။

၂၀၀၃ နဲ႔ ၂၀၀၄ မွာ အာရပ္ႏိုင္ငံအခ်ဳိ ႔မွာ စစ္တမ္းေကာက္ယူတဲ့အခါ ဘာသာေရးကင္းတဲ့ ဒီမုိကေရစီကို လုိလားသူက (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး အစၥလာမ္ဥပေဒ က်င့္သံုးတဲ့ ဒီမုိကေရစီလိုလားသူက (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတာေတြ႔ရပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္လိုလားသူက (၂၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေၾကာင့္ ေရနံဓါတ္ေငြ႔ေရာင္းစားၿပီး အာဏာယူထားတဲ့ အာရပ္အစိုးရဟာ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို ဂရုမစိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ အာဏာရွင္အစိုးရလက္ထက္က ႏိုင္ငံျခားမွာ ခိုလႈံေနရတဲ့ မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္ေတြ တူနီးရွားမွာ ျပန္ေရာက္ေနၿပီး အစၥလာမ္ပါတီ ရွင္သန္ေရးအတြက္ လံုပမ္းေနပါတယ္။

တိုင္းျပည္ရဲ ႔ သဘာဝသယံဇာတေရာင္းစားတဲ့ အစိုးရစနစ္ဟာ ေဖာက္ျပန္တဲ့စနစ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကိုသာ ႀကီးမားေအာင္လုပ္ၿပီး တိုင္းသူျပည္သားမ်ားကို ဖိႏွိပ္ထားပါတယ္။ ေစ်းကြက္စီးပြါးေရး မပီျပင္တဲ့ေဒသျဖစ္ပါတယ္။ ေရနံဓါတ္ေငြ႔တင္ပို႔လို႔ ဝင္ေငြအမ်ားႀကီးရတဲ့ ႏိုင္ငံ (၂၃) ႏိုင္ငံထဲမွာ ဒီမုိကေရစီက်င့္သံုးတဲ့ အစိုးရမရွိပါဘူး။ ဒီ ႏိုင္ငံေတြမွာ က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ဟာ အာဏာရွင္ကို အေထာက္အကူျပဳဖို႔သာ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ အတိုက္အခံကို မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ခ်ဳပ္ကိုင္ၿပီးမွ ဟန္ျပေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပလုိ႔ အစၥလာမ္ဝါဒီ အႏိုင္ရတာမ်ားလာရင္လည္း အစိုးရိမ္လြန္လာၿပီး ဒီမုိကေရစီကို ေထာက္ခံမႈ နည္းသြားတယ္လို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလ က က်င္းပခဲ့တဲ့ Casablanca ညီလာခံမွာ တင္ျပၾကပါတယ္။

အာဏာရွင္က်င္းပေပးတဲ့ ဟန္ျပေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါဝင္တဲ့ အတုိက္အခံအဖြဲ႔ကို အစိုးရနဲ႔ ပူးေပါင္းသြားၿပီလို႔ မဲဆႏၵရွင္က ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမဝင္ဘဲအျပင္မွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပလို႔ အေၾကာင္းမထူးပါဘူး။ ဒီလုိ အက်ပ္အတည္းကို ေရရွည္ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ဂိုဏ္ဂဏအမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲသြားၾကတာမ်ားပါတယ္။ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ဟန္ျပေရြးေကာက္ပြဲမွာ မပါဝင္ၾကဘဲ ေအာင္ေျခမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမႈေရးလႈပ္ရွားမႈေတြလုပ္ၿပီး စည္းရံုးေရးဆင္းၾကပါတယ္။ အစိုးရခြင့္ျပဳသေလာက္သာ လႈပ္ရွားရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကေတာ့ ဆက္လက္ရွင္သန္ႏိုင္ေအာင္ အေတာ့ကိုႀကိဳးစားရပါတယ္။ ေအာက္ေျခလူတန္းစားအသိုင္းအဝိုင္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ အေျခခံတဲ့ လႈပ္ရွားမႈက ပိုၿပီးအားေကာင္းပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာေနခဲ့ရတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။

အာရပ္အာဏာရွင္စနစ္ သက္ဆိုးရွည္ေအာင္လုပ္သူထဲမွာ ႏိုင္ငံျခားအင္အားစုလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အရင္က အာရပ္အာဏာရွင္ကို ဆိုဗီယက္က ေထာက္ပံ့ခဲ့ၿပီး အခုေတာ့ ဥပေရာပနဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔က ေထာက္ပံ့ပါတယ္။ အီဂ်စ္အာဏာရွင္ဟာ ႏိုင္ငံျခားေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ သက္ဆိုးရွည္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ကစၿပီး အီဂ်စ္ကို အေမရိက က ေဒၚလာသန္း (၇) ေသာင္း (၈) ေထာင္ ေထာက္ပံ့ပါါတယ္။ ေဂ်ာ္ဒန္ကို ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာသန္း (၆၀၀) ေက်ာ္ ေထာက္ပံ့လာတာ (၁၀) ႏွစ္ေက်ာ္ ရွိပါၿပီ။

အစၥေရး-ပါလစၥတိုင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္လာတာ အာရပ္အာဏာရွင္ကို သက္ဆိုးရွည္ေစတယ္လို႔ သံုးသသပ္ပါတယ္။ ပါလစၥတိုင္းကို အစၥေရးဖိႏွိပ္ပံုကို သတင္းမီဒီယာက အသားေပးေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြဟာ ကိုယ့္ဒုကၡကိုယ္ေမ့ၿပီး အစၥေရးကိုသာ မုန္းတီးေနၾကပါတယ္။ အခုမွ ကိုယ့္ဒုကၡကိုယ္သိၿပီး ဆႏၵျပလာၾကတာျဖစ္လို႔ အစၥေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အာရပ္သေဘာထားကို ေလ့လာဖုိ႔လိုပါတယ္။

အာရပ္အာဏာရွင္အစိုးရ (၂၂) ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ Arab League ဟာ ဒီမုိကေရစီကို ဂရုမစိုက္ဆံုးအဖြဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည္သူ႔ဆႏၵျပပြဲေတြေၾကာင့္ ျပဳတ္က်သြားတဲ့ အာဏာရွင္ရွိသလို ျပဳျပင္ေရးလုပ္လာသူေတြလည္း ရွိလာတာမုိ႔ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ အစိုးရစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ အာရပ္ဒီမုိကေရစီ ေပၚထြက္လာမလားဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔သာ ရွိပါေတာ့တယ္။

Source Photo from http://www.google.com/images





Find this article at:
http://www.voanews.com/burmese/news/news-analysis/news_analysis_03-05-2011-117421078.html